Đá Turquoise - Lam Ngọc

Lam ngọc – Đá Turquoise, họ hàng với ngọc lưu ly (lapis lazuli), là loại đá đá có giá trị được biết đến từ hàng ngàn năm trước. Các mỏ lâu đời nhất nằm ở vùng Sinai, Ai Cập và đã được khai thác từ năm 2000 trước Công nguyên. Cái tên Turquoise có xuất phát từ tiếng Pháp, «Turquoise« có nghĩa là Turkey stone (Đá Thổ Nhĩ Kỳ) bởi chúng được mang đến châu Âu qua các thương gia người Thổ Nhĩ Kỳ.

Đá Turquoise

Đá Turquoise là có màu xanh da trời hoặc xanh lá cây hơi lợt, mờ đục có thành phần cơ bản là Phốt phát Nhôm có chứa đồng ngậm nước. Đôi khi Lam ngọc có lẫn malachite hoặc chrysocolla, gây ra việc xuất hiện các đốm màu xanh lá cây. Lam ngọc với màu xanh da trời thuần khiết là rất hiếm, thông thường chúng thường xen lẫn các vân chỉ màu nâu tối, màu xám hoặc màu đen. Các vân chỉ này có thể thưa thớt hoặc dày đặc. Các màu sắc phổ biến nhất của Lam Ngọc là xanh da trời hay xanh Ba Tư, tiếp đến là màu xanh hơi chuyển sang xanh lá cây hoặc màu xanh lá của cây táo.

Độ cứng của đá Turquoise là 5-6 theo độ cứng thang Mohs. Lam ngọc được chủ yếu là cắt mài kiểu en cabochon sử dụng cho bông tai, trâm cài, mặt dây chuyền vòng cổ, vòng tay, thắt lưng và nhẫn. Do Lam ngọc là một trong những loại đá tương đối mềm nên chúng cũng được chạm khắc vào các vật trang trí và sử dụng để khảm.

Trong tự nhiên, Lam ngọc – Turquoise thường xuất hiện theo kiểu botryoidal (như chùm nho) hoặc nốt ở khe nứt. Lam ngọc chất lượng tốt nhất nằm ở Đông Bắc Iran. Các mỏ Turquoise cũng được tìm thấy ở Afghanistan, Argentina, Australia, Brazil, Trung Quốc, Israel, Mexico, Tanzania và Mỹ.

Mức độ trong suốt và phản xạ ánh sang của lam ngọc

Lam ngọc thường có mức độ trong suốt từ mờ đến đục và các mẫu đá mờ là cực kỳ hiếm. Chúng có ánh bóng láng kiểu sáp rất hấp dẫn. Hầu hết các viên Lam ngọc có các thể vùi dạng vân xám, nâu, đen ; chúng có thể thưa thớt hoặc dày đặc. Các vệt vân này chính là các khoáng chất của đá mẹ (matrix rock) chứa Lam ngọc. Lam ngọc có giá trị nhất là các viên mờ có màu xanh tinh khiết ít hoặc không có vân. Tuy nhiên, đôi khi các viên Lam ngọc có vân lại rất có giá trị khi các vân đó tạo ra các hình thù hấp dẫn, chẳng hạn như Lam ngọc có vân kiểu mạng nhện.

Lam ngọc phổ biến trong các món đồ trang sức bộ tộc và cổ điển, đặc biệt trong các món đồ trang sức bằng bạc theo phong cách bản địa Châu Mỹ hay Tây Tạng. Tuy nhiên, chúng vẫn mang lại hiệu quả hoàn hảo khi được nạm trong các món đồ trang sức được làm từ kim loại quý màu vàng, lấy cảm hứng từ phong cách vua chúa Ai Cập.

Xử lý, tăng thẩm mỹ cho Lam ngọc Turquoise

Lam ngọc là một loại đá chất liệu xốp, vì vậy đôi khi nó được ngâm tẩm với polyme, sáp hoặc nhựa để tăng cường màu sắc và làm cứng bề mặt. Màu Lam ngọc cũng được xử lý với việc sử dụng dầu hoặc paraffin, hoặc các muối đồng. Lam ngọc giả thường được làm từ chalcedony hoặc howlite nhuộm. Bột Lam ngọc thường được đúc với thủy tinh, sứ và nhựa plastic được sử dụng để làm giả. “Neolite” là một loại Lam ngọc giả với màu nền tối, còn được gọi là “ngọc lam Reese”. “Neo Turquoise”, “Viennese Turquoise” cũng là các Lam ngọc giả.

Các viên đá Turquoise nổi tiếng

Viên đá Turquoise nổi tiếng nhất là viên đá được khảm trên mặt nạ của Vua Ai Cập Tutankhamen. Hay viện Smithsonian còn sở hữu một bộ sưu tập báu vật gắn đá Lam ngọc thú vị; một chiếc bàn đèn Trung Hoa dùng hút thuốc, một chiếc vòng tay loại lam ngọc Navajo và Vương miện của Nữ hoàng Marie-Louise.

Cách bảo quản, làm sạch đá Turquoise

Bởi đá Lam ngọc có chất liệu xốp, nên nó phải được chăm sóc đúng cách nhằm mục đích giữ màu sắc và độ ánh sắc. Đá Lam ngọc nhạy cảm với nhiệt nóng nếu đá Lam ngọc phơi dưới nhiệt độ 250°C, màu đá sẽ biến thành xanh lục mờ.

Đá Lam ngọc mềm hơn nhiều loại đá quý khác tránh những va chạm gây trầy xước. Đá lam ngọc phản ứng khá nhạy với lực ép và các loại chất tẩy rửa hay hóa chất vệ sinh dân dụng.

Nhẫn đá Turquoise

Tác dụng của đá Turquoise 

Lam ngọc Turquoise đã được sử dụng như là một loại đá quý cho trang sức và trang trí bởi những người Ai Cập và người Aztec cổ đại. Người Ai Cập cổ đại có niềm tin rằng màu xanh là biểu tượng của sự tái sinh, vì vậy Lam ngọc đã được trân trọng và sử dụng cho cả hai mục đích trang trí và tín ngưỡng. Lam ngọc cũng đã được sử dụng bởi người bản địa Châu Mỹ trong các tác phẩm nghệ thuật và đồ trang sức, một số người tin rằng nó sở hữu đặc tính bảo vệ. Còn người Tây Tạng tin tưởng vào tính năng có thể chữa bệnh của Lam ngọc.

Lam ngọc Turquoise được cho là có khả năng thể hiện sức khỏe của người đeo (mang) nó; màu của đá Lam ngọc bị phai khi những người có sức khỏe yếu đeo nó và màu Lam ngọc trở nên sâu hơn và rực rỡ hơn khi một người có sức khỏe tốt đeo nó.

Ngày nay, Lam ngọc Turquoise được tin là đá bảo vệ và hữu ích cho sự nghiệp và du lịch. Người ta cho rằng Lam ngọc giúp cho việc lãnh đạo thuận lợi và giao thiệp mạch lạc. Về thể chất, Lam ngọc được coi có tác dụng làm giảm chứng đau nửa đầu và hoạt não, mắt, tai, cổ, phổi và họng.

Đá Lam ngọc Turquoise liên quan đến cảm giác thanh bình và cân bằng, đặc biệt là cân bằng nam nữ. Trong hệ đức tin của người Hindu truyền thống, Lam ngọc liên quan đến việc làm quang Ajna (Ajna là luân xa của thời gian và nhận thức về ánh sáng) hay là con mắt chakra thứ ba và Vishuddha, hay cổ chakra. Ajna nối với tuyến yên, trực giác và trí tuệ. Vishuddha kết nối tới sự thanh lọc, sự thông tuệ, giao tiếp ngôn ngữ nói, tai, cổ và họng.

Lam ngọc Turquoise là đá sinh nhật truyền thống cho tháng Mười và là một loại đá hoàng đạo cho Người có cung Nhân mã. Trong phong thủy, đá Lam ngọc mang trong mình năng lượng nước.